Çocuklarımıza Gelişim Odaklı Zihni Kazandırmalıyız

16 Haziran 2025, 06:27

Okullarımızda, hem öğretmenler arasında, hem de öğretmenlerle veliler arasında, çocukların zekâ, başarı, yetenek ve kapasiteleri konusunda sık sık tartışmalar yürütülür.

Bu konuda Psikolog Dr. Carol Dweck, yaptığı çalışmalar sonucunda iki temel zihniyet türünü tanımlamıştır;

-Sabit zihniyet: Yeteneklerin ve zekânın değişmez olduğuna inanır. Bu zihniyete sahip kişiler genellikle zorluklardan kaçınır, kolay pes eder ve çabayı gereksiz görür. Bu tür sınırlayıcı inançlar kişisel gelişimi ve yeniliği engelleyerek kişinin potansiyelini kısıtlar.

-Gelişim zihniyeti: Yeteneklerin çaba, öğrenme ve azimle geliştirilebileceğine inanır. Gelişim zihniyetine sahip kişiler, zorlukları birer öğrenme fırsatı olarak görür ve başarısızlığı gelişimin doğal bir parçası olarak kabul eder. Bu zihniyet merakı teşvik eder, öğrenmeye olan tutkuyu arttırır ve dayanıklılığı güçlendirir.

Çocukların zihniyet yapısının oluşumunda okulların ve öğretmenlerin de olumlu ve olumsuz etkileri vardır. Öğretmenler, bu açıdan ders işleme şekillerine göre ikiye ayrılır;

1-Performans odaklı öğretmenler.

2-Gelişim odaklı öğretmenler.

Performans odaklı öğretmenler için öğrenciler şöyle düşünür;

-Öğretmenim için yüksek not almak amaçtır.

-Öğretmenim için soruları doğru yanıtlamak önemlidir.

-Öğretmenim için notlar önemlidir.

Gelişim odaklı öğretmenler için öğrenciler şöyle düşünür;

-Öğretmenim için çabalamak önemlidir.

-Öğretmenim için sınıfta ne kadar geliştiğim önemlidir.

-Öğretmenim için dersi anlamak önemlidir.

-Öğretmenim için dersi ezberlemek değil, anlamak önemlidir.

-Öğretmenim için öğrendiğin sürece hata yapabilirsin.

-Öğretmenim için yeni kavramlar ve fikirler öğrenmek önemlidir.

Bu noktada ders işleme şekillerine göre öğretmenler ne kadar performans odaklı ders işliyorsa öğrencileri o kadar sabit zihni; öğretmenler ne kadar öğrenme odaklı ders işliyorsa öğrenciler o kadar gelişim odaklı zihni benimsiyor.

Bu durum her ne kadar eğitim sisteminin sorunu gibi görünse de, öğretmenlerin ders işleme şekillerini sınıf yönetimi çerçevesinde düzenleme özerklikleri vardır. Eğitim sistemi belki de aşağıdan küçük küçük müdahalelerle değişime ve dönüşüme hazır hale gelecektir.

Kaynaklar.

Dr. Özgür Bolat. Beni Övgüyle Utandırma. Doğan Kitap